Rezerwat Dzikich Dzieci to wydzielony obszar ochrony środowiska zabawy dziecięcej inspirowany ideą Adventure Playground – Przygodowych Placów Zabaw.

Dorośli zakładają Rezerwat, ale to dzieci go kształtują zgodnie z zasadami swobodnej zabawy (tzw. free play) i do nich należą wszelkie decyzje dotyczące wyglądu czy funkcjonalności. Aktywność dzieci polega na kreowaniu tej przestrzeni od podstaw z dostarczonych materiałów, budowaniu obiektów, “baz”, stawianiu konstrukcji.

na zdjęciu: chłopcy z młotkiem i wkrętarką w dłoniach bawiący się na słynnym rezerwatowym statku zbudowanym z drewna
autor zdjęcia: Czułości

Rezerwat Dzikich Dzieci to też działanie wspólnotowe, którego celem jest angażowanie lokalnej społeczności, by wpływała na jakość Rezerwatu i aktywnie uczestniczyła w jego współtworzeniu.

Pierwsza, pilotażowa i jedyna tego typu inicjatywa w Polsce odbyła się po raz pierwszy w sierpniu 2017, zdobywając zaufanie mieszkańców i wsparcie z Budżetu Obywatelskiego. Pierwszy sezon cieszył się ogromnym zainteresowaniem uczestników i mediów. Ponad 1400 wizyt dzieci w trzy tygodnie wskazał na autentyczną potrzebę tego typu aktywności.

W roku 2018 Rezerwat był już otwarty przez 6 miesięcy, w tym czasie odnotowaliśmy 5500 odwiedzin! Podobnie w 2019. Edycje 2020 i 2021 to czas wielu ograniczeń spowodowanych pandemią, jednak ogromne zainteresowanie naszą inicjatywą nie przestawało nas zaskakiwać. Lata 2022-2023 obfitowały w odwiedziny ze średnią 100 osób dziennie: ponad 6000 wejść w 60 dni wakacji! 🙂

Teren Rezerwatu stanowił do tej pory urokliwy ogród przy ul. Dolnej Panny Marii – miejsce o dużej bioróżnorodności zlokalizowane w centrum miasta. W lipcu 2024 przenosimy się tuż obok: do Parku Rusałka. Tutaj stawiamy Nowy Rezerwat od podstaw.

na zdjęciu: widownia (rodzice z dziećmi) w Strefie Rodzinnej podczas jednego ze spektakli plenerowych
autor zdjęcia: Michał Głos

Naszym celem jest wydzielenie otwartej przestrzeni w środku miasta i przystosowanie jej do kreatywnej, nieszablonowej zabawy, nastawionej na rozwój więzi i kompetencji społecznych, kulturowych i manualnych. Aktywność dzieci polega na kreowaniu przestrzeni z dostarczonych materiałów, bawieniu się w niej, uczestnictwie w warsztatach i wydarzeniach kulturalnych, korzystaniu z Kuchni Błotnej i ścieżek sensorycznych. 

na zdjęciu: dwie dziewczynki podczas zabawy na trawie w Strefie Ścisłej, jedna leży wygodnie na trawie, druga pozuje do zdjęcia; na pierwszym planie maskotka (Smoczuś!)
autor zdjęcia: Czułości

Co do zasady teren Rezerwatu dzieli się na dwie strefy: strefę ścisłą (KLIK!), gdzie zapraszamy dzieci w wieku od 7 do 15 lat oraz strefę rodzinną (buforową) (KLIK!) – do strefy rodzinnej zapraszamy Wszystkich, a szczególnie młodsze dzieci z opiekunami.

Pierwsza wizyta dla dzieci od 7 r. ż. wymaga obecności rodzica, by osobiście wypełnić kartę rejestracyjną – w każdym sezonie musi być nowa karta dla dziecka. Nie znajdziesz jej w Internecie. By wejść do strefy ścisłej z narzędziami, dziecko musi mieć ukończone 7 lat!

na zdjęciu: dziewczynka z paszportem w dłoniach zapisuje się do Rezerwatu przy ladzie w punkcie informacyjnym
autor zdjęcia: Czułości

Nie przyjmujemy zapisów na wejścia. Liczy się kolejność przyjścia, a wstęp jest bezpłatny.

Pamiętajcie o czapce na głowę, butach z zakrytymi palcami, zapasie wody, jedzenia i dobrego humoru 🙂 Widzimy się w Rezerwacie!

na zdjęciu: dwóch chłopców biegnących jeden za drugim z rękami pełnymi mokrej gliny, w tle kolorowe drewniane konstrukcje
autor zdjęcia: Czułości

Nie prowadzimy zapisów do RDD. Każde wejście jest rejestrowane, również w strefie rodzinnej. Ze względów bezpieczeństwa i z uwagi na komfort dzieci obowiązują nas limity wejść. W związku z tym prosimy o wyrozumiałość. Wstęp do RDD od zawsze był i jest bezpłatny.

Zabierzcie do strefy rodzinnej swój koc. Zabawki i naczynia w kuchni błotnej będą do Waszej dyspozycji. W punkcie Info wszystkiego się dowiecie.

Warto przyjść na tyle wcześniej, by wypełnić kartę rejestracyjną dla dzieci, przeczytać regulaminy i poznać zasady związane z bezpieczeństwem sanitarnym w RDD. Pamiętajcie o butach z zakrytymi palcami dla dzieci, o czapkach, o własnej wodzie i jedzeniu, wedle potrzeb małych i większych brzuchów, o środku na komary, filtrach przeciwsłonecznych i uśmiechu. My go mamy mnóstwo, bo za nami udany sezon 🙂 Jeśli coś Was nurtuje, piszcie do nas wiadomości.

O bezpieczeństwo dzieci dbają przeszkoleni Strażnicy Zabawy, tzw. Playworkerzy. Playworking jest odmianą pedagogiki opierającą swą metodę głównie na zabawie. 

na zdjęciu: zielony plener, drewniany mostek nad jeziorem, czwórka dzieci bawi się na nim chowając się w cieniu; chłopiec na pierwszym planie wyciąga z wody sznur za pomocą drewnianego miecza, jedna z dziewczynek w tle przechodzi nad wodą po desce opartej o mostek, balansując rękami.
autor zdjęcia: Michał Głos

Swobodna Zabawa uwzględnia 3 wytyczne: 

– swoboda wyboru zabawy/aktywności (rozwój autentycznych zainteresowań, swobodne przymierzanie się do ról społecznych)

– autonomia dzieci w jej przebiegu / samodzielność w doborze środków, sposobów, kierunków (nabywanie umiejętności technicznych i społecznych)

– wewnętrzna motywacja uczestników (dająca satysfakcję, kształtująca charakter i tożsamość)

Badania dotyczące miejsc typu Adventure Playground wskazują na ich dobroczynny wpływ na rozwój psychomotoryczny dzieci. Rosną ich kompetencje społeczne i manualne, samodzielność, zaradność i poczucie własnej wartości. Uczęszczanie do Przygodowych Placów Zabaw stwarza możliwość do angażowania się w prospołeczne aktywności i odgrywania aktywnej roli w społeczności. To obszary bardzo zaniedbywane w czasach silnej dominacji nowych mediów, braku czasu wolnego, ograniczonych możliwościach swobodnego poruszania się. Rezerwat Dzikich Dzieci to też kontakt z naturą, który korzystnie wpływa na zdrowie (psychiczne i fizyczne), postawy proekologiczne i dbałość o zieleń również w najbliższym otoczeniu.

na zdjęciu: chłopiec, siedząc przy żółtym stoliku, w skupieniu maluje na biało drewnianą kostkę wymontowaną z palety
autor zdjęcia: Czułości

“Tutaj jest tak fajnie, bo czuję jakby dorośli wiedzieli, co ja myślę w głowie i to wszystko mogę tu robić.” – Dante, 10 lat

“Wspaniały pomysł powrotu do natury, jednocześnie rozwijający samodzielność i kreatywność. Bardzo mnie cieszy, że opiekunowie przypominają o piciu wody i zabezpieczeniu przed słońcem.” – mama jednego z dzieci

“Doskonały projekt – w starym dobrym stylu. Uczy samodzielności i kreatywności. Zasada Pajdokracji – super! Dobrze, że Playworkerzy nie narzucają dzieciom pomysłów a jedynie (aż) pomagają realizować dziecięce fantazje. Młodsza córka (5 lat) najpierw obraziła się, że nie może wejść na teren dla starszych dzieci (co zresztą uważam za słuszne). Później świetnie spędziła czas w Kuchni Błotnej. Chłopcy (8 i 11 lat) od razu zapowiedzieli, że chcą tu wrócić, bo nie dokończyli robić kilku rzeczy.” – Joanna (mama Igora i Artura)

“Pomysł super na pogodę i niepogodę. Dzieciaki świetnie spędzają czas, kreatywnie i mądrze. Uczą się podstawowych czynności z młotkiem, siekierą, wkrętakiem. Ogólnie lepsze spędzanie czasu niż siedzenie z komputerem czy telefonem. Prosimy o kontynuację takiego projektu.” – Babcia Jola i wnuki.

na zdjęciu: drewniany stolik, przy nim chłopiec związujący linką kilka kawałków drewna i rurki z bambusa, na koszulce chłopca grafika: krokodyl mówiący “see ya!” (do zobaczenia!)
autor zdjęcia: Czułości

Plakat: Fundusz Promocji Kultury; belka logotypów: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Centrum Kultury w Lublinie, Instytucja Kultury Miasta Lublin, Europejska Stolica Kultury, Lublin Miasto Inspiracji.